.1840 yılında, bundan 183 sene önce, dönem itibariyle Bolvadin, Anadolu’da ortalama büyüklüğe sahip bir şehirdir. Anadolu’da tüm tarih dönemlerini yaşamıştır. Şehir merkezinde toplam 9 tane mahalle bulunmaktadır. Tahmini nüfus ise 5000 civarındadır. Afyonkarahisar 13. 346, Akşehir ise 4.684 kişilik nüfusa sahiptir. Bolvadin merkez ve köylerinde üretim biçimi genellikle tarım ve hayvancılıktır.
.Şehir, şu özelliklere sahiptir:
✓- 1840 yılındaki idari yapılanmaya göre Bolvadin, Hüdâvendigâr (Bursa) Vilayeti, Karahisar-ı Sahip Sancağına bağlı bir kazadır.
✓- Türkleşmesi ve İslamlaşması Malazgirt Savaşı’ndan sonra olmuştur.
✓- Elimizdeki tarihi kayıtlara göre yaklaşık 6000 yıllık bir geçmişe sahiptir.
✓- Antik Firigya Bölgesi’nde kurulmuş olup, Romalılar Dönemindeki ismi “Polybotum” dur. Bizans döneminde ise aynı isimle varlığını sürdürmüştür.
✓- Şehir, Türklerin eline geçtikten sonra yirmi dört Oğuz Boyundan olan: Yazır, Avşar, Karkın, Çepni boyları şehrimize yerleşmişlerdir.
✓- Fetihler öncesi “Kral Yolu” diye şöhret bulan Bolvadin’in namı, “Sultan Yolu” olarak bu güne kadar gelmiştir.
*******************
✓- Şehir, Büyük Selçuklular Döneminde “Bolavadin” olarak isimlendirilmiştir.
✓- Bolvadin, Fatih Sultan Mehmet döneminde Kütahya vilayetine bağlandı. 1839 yılında ise Bursa vilayetine bağlanmıştır.
✓- Bolvadin’e; İshaklı (Sultandağı), Şuhut, Çölabad, Karamık, Musluca (Emirdağ), Bayat, Han, Barçınlı nahiyeleri bağlı idi.
✓- 1831 yılında şehirde hiç gayrimüslim bulunmamakta olup, nüfus 4123 idi.
✓- Bolvadin merkezinde yer alan Çarşı Camii’nin olduğu yerde, Eşrefoğulları Mübariziddinzade Süleyman Oğlu Mehmet Bey, 1320 senesinde camiyi de içine alan bir külliye yaptırmıştır.
✓- 1840 yılında Bolvadin’deki mahalleler: Nefs-i Bolvadin mahallesi ( Şazi, Bekirağa, Ömeroğlu, Kaymas), Alaca, Şeyhler (Ağılönü), Hisar, Kestement, Erkmen.
✓- O günkü Alaca Mahallesi günümüzde (Alaca, Bucak, Hacıhalife) mahallerini kapsamaktadır. Yenice Mahallesi ise (Yenice, İhsaniye, Hacıyusuf, Hastane) mahalleleridir. Hisar Mahallesi, (Hisar ve Emrullah) mahalleleridir. Erkmen Mahallesi ise Erkmen ve Yakup Şevki Mahallerine karşılık gelmektedir.
✓- Bolvadin merkeze bağlı Karabağlu (Karabağlı), boyu, 1641 yılında gelip Bolvadin civarına yerleşmişlerdir.
✓- 1840 yılında merkezde 990 hane ikametgâh bulunmaktadır. Bunlardan 473 tanesi çiftçidir.
********************
.MESLEKTE KİŞİLERİN DAĞILIMI
.Meslek sahibi olan kişilerin sayısı şu şekildedir:
Merkepçi sayısının çok olması, bölgede yük taşımacılığı ve ulaşım ihtiyaçlarının çok olduğunu göstermektedir. Demircinin çok olması da, sanayinin gelişmiş olduğunu göstermektedir.
.Ticari emlak sayıları ise mahallelere göre şöyledir: Nefs-i Bolvadin Mahallesi ( Şazi, Bekirağa, Ömeroğlu, Kaymas) 106 dükkan /, Alaca 55 dükkan /, Hisar 52 dükkan /, Yenice 39 dükkan /, Kestement 19 dükkan /, Şeyhler 2 dükkan /… Merkezde toplam 273 iş yeri bulunmaktaydı.
.O dönemde Bolvadin’de bakkal sayısının 25 olması hizmet sektörünün yoğun olduğunun bir göstergesidir. Terzi, helvacı, demirci, pekmezci meslek guruplarının sayı olarak fazla olduğu görülmektedir. 34 tane mağaza (kiralık dükkan) olması da ticarette hareketliliği göstermektedir.
*********************
HAYVANAT DAĞILIMI
.O dönemde çevre yerleşim yerlerine oranla, hayvan yetiştirme ve sayısının Bolvadin’de daha çok olduğunu görüyoruz. Ataların anlattıklarına göre ve bizim küçüklüğümüzdeki anılarımıza göre, her evde mutlaka bir sağılır karasığır bulunurdu. Bunun sütüyle geçinen dar gelirli aileler dahi vardı. Küçükbaş hayvanı olmayan ev yok gibiydi.
.Bolvadin merkez mahallelerinde; 1.727 büyükbaş hayvan /, 14.157 küçükbaş hayvan /, 1.590 koşum hayvanı (at, öküz, katır, manda) /, 1486 binek hayvanı ve 429 tane de diğer hayvan türleri bulunmaktaydı.
.Bolvadin’de 288 hane esnaflık, 498 hane ise ziraatçılık ile uğraşmaktadır. Üretime katkısı olmayan hane sayısı 257’dir. Meslek sahibi olmayıp çalışmayan 15 hane mevcuttur. (N.Sait EKİCİ)
.Not: Bilgiler, Profesör Doktor Adnan DOĞRUYOL’un “Bolvadin Temettüat Defteri” adlı kitabından derlenmiştir.
Yorum Ekle
Yorumlar (0)
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.
Web.tv
NUR SAİT EKİCİ
1840 YILINDA BOLVADİN
.1840 yılında, bundan 183 sene önce, dönem itibariyle Bolvadin, Anadolu’da ortalama büyüklüğe sahip bir şehirdir. Anadolu’da tüm tarih dönemlerini yaşamıştır. Şehir merkezinde toplam 9 tane mahalle bulunmaktadır. Tahmini nüfus ise 5000 civarındadır. Afyonkarahisar 13. 346, Akşehir ise 4.684 kişilik nüfusa sahiptir. Bolvadin merkez ve köylerinde üretim biçimi genellikle tarım ve hayvancılıktır.
.Şehir, şu özelliklere sahiptir:
✓- 1840 yılındaki idari yapılanmaya göre Bolvadin, Hüdâvendigâr (Bursa) Vilayeti, Karahisar-ı Sahip Sancağına bağlı bir kazadır.
✓- Türkleşmesi ve İslamlaşması Malazgirt Savaşı’ndan sonra olmuştur.
✓- Elimizdeki tarihi kayıtlara göre yaklaşık 6000 yıllık bir geçmişe sahiptir.
✓- Antik Firigya Bölgesi’nde kurulmuş olup, Romalılar Dönemindeki ismi “Polybotum” dur. Bizans döneminde ise aynı isimle varlığını sürdürmüştür.
✓- Şehir, Türklerin eline geçtikten sonra yirmi dört Oğuz Boyundan olan: Yazır, Avşar, Karkın, Çepni boyları şehrimize yerleşmişlerdir.
✓- Fetihler öncesi “Kral Yolu” diye şöhret bulan Bolvadin’in namı, “Sultan Yolu” olarak bu güne kadar gelmiştir.
*******************
✓- Şehir, Büyük Selçuklular Döneminde “Bolavadin” olarak isimlendirilmiştir.
✓- Bolvadin, Fatih Sultan Mehmet döneminde Kütahya vilayetine bağlandı. 1839 yılında ise Bursa vilayetine bağlanmıştır.
✓- Bolvadin’e; İshaklı (Sultandağı), Şuhut, Çölabad, Karamık, Musluca (Emirdağ), Bayat, Han, Barçınlı nahiyeleri bağlı idi.
✓- 1831 yılında şehirde hiç gayrimüslim bulunmamakta olup, nüfus 4123 idi.
✓- Bolvadin merkezinde yer alan Çarşı Camii’nin olduğu yerde, Eşrefoğulları Mübariziddinzade Süleyman Oğlu Mehmet Bey, 1320 senesinde camiyi de içine alan bir külliye yaptırmıştır.
✓- 1840 yılında Bolvadin’deki mahalleler: Nefs-i Bolvadin mahallesi ( Şazi, Bekirağa, Ömeroğlu, Kaymas), Alaca, Şeyhler (Ağılönü), Hisar, Kestement, Erkmen.
✓- O günkü Alaca Mahallesi günümüzde (Alaca, Bucak, Hacıhalife) mahallerini kapsamaktadır. Yenice Mahallesi ise (Yenice, İhsaniye, Hacıyusuf, Hastane) mahalleleridir. Hisar Mahallesi, (Hisar ve Emrullah) mahalleleridir. Erkmen Mahallesi ise Erkmen ve Yakup Şevki Mahallerine karşılık gelmektedir.
✓- Bolvadin merkeze bağlı Karabağlu (Karabağlı), boyu, 1641 yılında gelip Bolvadin civarına yerleşmişlerdir.
✓- 1840 yılında merkezde 990 hane ikametgâh bulunmaktadır. Bunlardan 473 tanesi çiftçidir.
********************
.MESLEKTE KİŞİLERİN DAĞILIMI
.Meslek sahibi olan kişilerin sayısı şu şekildedir:
Çiftçi 474 /, Merkepçi 37 /, Irgat (tarım ve yapı işçisi) 33 /, Demirci 27 /, Bakkal 25 /, Çoban 22 /, İmam 19 /, Terzi 19 /, Hasırcı 19 /, Hizmetkâr 17 /, Koyun çobanı 16 /, Pekmezci 12 /, Eskici 12 /, Kalaycı 12 /, Berber 10 /, Keçeci 15 /, Helvacı 9 /, Kahveci 9 /, Nalbant 7 /, Dülger 6 /, Sığır çobanı 6 /, Deveci 5 /, Yağcı 4 /, Ağdacı 3 /, Müftü, imam, talebe 99 /
Merkepçi sayısının çok olması, bölgede yük taşımacılığı ve ulaşım ihtiyaçlarının çok olduğunu göstermektedir. Demircinin çok olması da, sanayinin gelişmiş olduğunu göstermektedir.
**********************
.DÜKKAN (İŞ YERİ) DAĞILIMI
. İş yeri sayısı da şu şekildedir:
.Mağaza (kiralık dükkan) 34 /, Terzi 26 /, Helvacı 23 /, Bakkal 23 /, Demirci 16 /, Dahancı (Tahinci) 15 /, Değirmen 13 (köylerle birlikte) /, Kahvehane 8 /, Attar (baharatçı 9 ) /, Haşhaşçı 11 /, Pekmezci 11 /, Keçeci 6 /, Ekmekçi 6 /, Bulgur kerhanesi 5 /, Kalaycı 5 /, Yağhane (yağcı) 4 /, Berber 4 /, Nalbant 3 /…
.O dönemde seksene yakın esnaf gurubu bulunmaktadır. Bugün için şehrimizde yok olan esnaf gurupları şunlardır:
.Bakırcı - Soğancı – Semerci – Sülükçü – Şerbetçi – Tekkenişin ( Tekkenin hizmetinde bulunan) – Çizmeci – Deveci – Dibekçi ( İçi oyulmuş taşın içerisinde tahıl döven) – Erikçi – Kantarcı - Kandilci – Hasırcı – Katırcı – Keçeci – Merkepçi – Mumcu – Ölçekçi (Tahıl ölçmekte kullanılan kapla hizmet veren) – Pekmezci – saatçi…
********************
.Ticari emlak sayıları ise mahallelere göre şöyledir: Nefs-i Bolvadin Mahallesi ( Şazi, Bekirağa, Ömeroğlu, Kaymas) 106 dükkan /, Alaca 55 dükkan /, Hisar 52 dükkan /, Yenice 39 dükkan /, Kestement 19 dükkan /, Şeyhler 2 dükkan /… Merkezde toplam 273 iş yeri bulunmaktaydı.
.O dönemde Bolvadin’de bakkal sayısının 25 olması hizmet sektörünün yoğun olduğunun bir göstergesidir. Terzi, helvacı, demirci, pekmezci meslek guruplarının sayı olarak fazla olduğu görülmektedir. 34 tane mağaza (kiralık dükkan) olması da ticarette hareketliliği göstermektedir.
*********************
HAYVANAT DAĞILIMI
.O dönemde çevre yerleşim yerlerine oranla, hayvan yetiştirme ve sayısının Bolvadin’de daha çok olduğunu görüyoruz. Ataların anlattıklarına göre ve bizim küçüklüğümüzdeki anılarımıza göre, her evde mutlaka bir sağılır karasığır bulunurdu. Bunun sütüyle geçinen dar gelirli aileler dahi vardı. Küçükbaş hayvanı olmayan ev yok gibiydi.
.Bolvadin merkez mahallelerinde; 1.727 büyükbaş hayvan /, 14.157 küçükbaş hayvan /, 1.590 koşum hayvanı (at, öküz, katır, manda) /, 1486 binek hayvanı ve 429 tane de diğer hayvan türleri bulunmaktaydı.
.Bolvadin’de 288 hane esnaflık, 498 hane ise ziraatçılık ile uğraşmaktadır. Üretime katkısı olmayan hane sayısı 257’dir. Meslek sahibi olmayıp çalışmayan 15 hane mevcuttur. (N.Sait EKİCİ)
.Not: Bilgiler, Profesör Doktor Adnan DOĞRUYOL’un “Bolvadin Temettüat Defteri” adlı kitabından derlenmiştir.